Oskar Sosnowski (1880–1939) – architekt, urbanista, konserwator, artysta i wykładowca akademicki

Choć bywa często kojarzony z modernizmem, to jednak jego twórczość wymyka się jednoznacznym klasyfikacjom. Łączył bowiem nowoczesne technologie budowlane z głębokim szacunkiem dla historycznego dziedzictwa i dekoracyjności dawnej architektury. Ekspresyjne bryły, „styl polski”, żelbet i średniowiecze wymieszane z barokiem. Prof. Adam Miłobędzki dostrzegał w jego postawie twórczej zaskakujące zestawienia: […] sprzeczne, zdawałoby się, elementy: empiryzm z mistyką, przyrodniczy determinizm z symbolizmem, tradycyjny katolicyzm i panteizm, nacjonalizm z tolerancją, historyzm z secesją, a później aspiracjami modernistycznymi, ścisłą wiedzę inżynierską z humanizmem i […] obiektywizm badacza z pasją twórczą. Prof. Jan Zachwatowicz, asystent Sosnowskiego w Zakładzie Architektury Polskiej, pisał: – Sposób jego widzenia historii architektury był niesłychanie pogłębiony, on przeczytał masę rzeczy. Chciał, żeby w obrębie zakładu pracowali ludzie różnych poglądów, różnej specjalności. Tam byli architekci, historycy sztuki, etnografowie i historycy.

Pomimo, iż kościół św. Rocha w Białymstoku pozostaje najbardziej znanym dziełem Oskara Sosnowskiego, to jego dorobek obejmuje znacznie więcej projektów — niestety, tylko część z nich doczekała się realizacji. Przyglądając się jego twórczości z perspektywy współczesności, trudno nie zadać pytania o kierunek, w jakim zmierza dzisiejsza architektura. Czy nie zatraciła po drodze czegoś istotnego? Jak wyglądałyby współczesne przestrzenie, gdyby ich twórcy — wzorem Sosnowskiego — potrafili, chcieli i mogli łączyć nowoczesność z bogactwem form i symboliką zakorzenioną w wielowiekowej tradycji?

Po decyzji o obronie Warszawy we wrześniu 1939 roku, Oskar Sosnowski opuścił własne mieszkanie i przeniósł się na Politechnikę Warszawską. Chciał chronić zbiory w razie zagrożenia. Tam też, „na posterunku”, 24 września 1939 roku doznał obrażeń w wyniku niemieckiego bombardowania i wkrótce zmarł.

Więcej o architekcie można przeczytać w książce: „Oskara Sosnowskiego świat architektury. Twórczość i dzieła”, 2004.