Kępno (woj. wielkopolskie) – zakończenie renowacji klasycystycznego gmachu dawnej synagogi

„19 maja br. uroczyście otwarte zostało „Centrum Synagoga”. To zmodernizowany budynek po byłej synagodze, którego remont trwał 4 lata. Inwestycja kosztowała ponad 12 mln zł. Gmina Kępno pozyskała na ten cel spore dofinansowanie w wysokości około 10 mln zł (kwota zawarta w łącznym dofinansowaniu z Unii Europejskiej na remont byłej Synagogi i Parku Starościańskiego – 14 mln zł).

– To była skomplikowana, bardzo trudna inwestycja, bo remontowaliśmy obiekt wpisany do rejestru zabytków – mówi Radiu SUD Piotr Psikus, burmistrz Kępna. Wykonana została rekonstrukcja historycznej elewacji zewnętrznej, kompleksowe zagospodarowanie wnętrza z salą wielofunkcyjną, dużą sceną i balkonem. Budynek został przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wnętrze dawnej świątyni zostało odrestaurowane w zakresie niezbędnym do podkreślenia historycznej roli obiektu a jednocześnie ze świadomością nadania mu zupełnie nowych funkcji. W obiekcie będą się odbywały zajęcia świetlicy środowiskowo-socjoterapeutycznej, zajęcia warsztatowe, szkolenia, a także występy muzyczne, teatralne, spektakle, wystawy prezentujące efekty prowadzonych zajęć edukacyjnych, terapeutycznych i kulturalnych.” (https://www.radiosud.pl/fakty/centrum-synagoga-zaprasza-31864)

Nie zrekonstruowano sygnaturki na dachu budynku, która została usunięta podczas remontu w 1926 roku, aneksu od strony południowej oraz wystroju wnętrza.

„Historia budynku sięga końca XVII w. Jest on świadectwem wielokulturowego dziedzictwa regionu. W 1689 r. w Kępnie wzniesiono pierwszą, drewnianą synagogę, której powstanie było możliwe dzięki przywilejom biskupa wrocławskiego, zezwalającym żydowskiej społeczności na swobodną praktykę religijną. Kilka dekad później, w latach 1814-15, powstała obecna, murowana synagoga, zbudowana według projektu architektów z Brzegu, braci Fryderyka i Karola Schefflerów.”

„Podczas II wojny światowej okupanci niemieccy doszczętnie zdewastowali synagogę zamieniając ją na ujeżdżalnię. Po zakończeniu wojny przez wiele lat służyła za magazyn mebli. 16 maja 1973 uległa dalszemu zniszczeniu w wyniku pożaru. W latach 1988–1990 rozpoczęto prace remontowe, które jednak wstrzymano. Od 1999 r. formalnym właścicielem budynku była Żydowska Gmina Wyznaniowa we Wrocławiu. 29 maja 2009 r. w Warszawie został podpisany akt, na mocy którego Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej przekazał gminie Kępno synagogę w formie darowizny. Została ona obłożona pewnymi warunkami, między innymi: synagoga może być wykorzystana, wyłącznie na cele kulturalne, tj. na muzeum, jako sala koncertowa, wystawiennicza. Dodatkowo gmina Kępno zobowiązała się do nieodpłatnego użyczenia synagogi Związkowi Gmin Wyznaniowych Żydowskich Rzeczypospolitej Polskiej dwa razy w roku, na okres do 14 dni na organizowane przez nią uroczystości.”