Gdańsk – zakończona w 2020 roku rekonstrukcja zegara astronomicznego w Bazylice Mariackiej

Zegar powstał w latach 1464-1470. W 1944 roku został zdemontowany i ewakuowany poza Gdańsk. Zachowały się tarcze i 70% obudowy, wyobrażenia dolnej kondygnacji oraz Waga i szczypce Skorpiona. Z inicjatywy Pana Andrzeja Januszajtisa w 1987 roku rozpoczęła się trwająca do 2020 roku rekonstrukcja zegara.

„Zegar astronomiczny w kościele Mariackim wykonał w latach 1464–1470 Hans Düringer z Torunia na podstawie umowy z Henrykiem Hatekannem. Umowę podpisano 1 maja 1464 r., a koszt dzieła wyceniono na 300 marek i 6 guldenów węgierskich. Do kosztów doszły później pewne świadczenia w naturze, głównie w postaci domu przy ul. św. Ducha. Hans Düringer pracował, często wraz z synem, przez prawie siedem lat. Ukończone dzieło, o wysokości ponad 14 m, składało się z trzech kondygnacji: kalendarium, planetarium i teatru figur i posiadało sześć niezależnych mechanizmów. Zegar stał się przedmiotem podziwu gości z całej Europy.

Podanie głosi, że gdy władze Lubeki zaproponowały toruńskiemu mistrzowi wykonanie następnego zegara, zazdrośni rajcowie na rozkaz burmistrza Konstantyna Ferbera kazali oślepić mistrza. Kiedy po latach zegar się zepsuł, poproszono ślepego mistrza o naprawę. Ten zniszczył młotem mechanizm zegara, po czym z przekleństwem na ustach spadł na posadzkę kościoła, ponosząc śmierć na miejscu.

Od 1554 r. zegar był już nieczynny i popadł w zapomnienie. Pod koniec wojny został zdemontowany. 70% elementów zewnętrznej obudowy odnalazło się i powróciło do kościoła.”

– To, co obecnie widzimy, w większości jest oryginalne, zachowała się obudowa, mechanizm znikł. Zegar przestał działać już 80 lat po jego budowie. Po śmierci Duringera nikt nie umiał go przeprogramować. Po wojnie ten zegar nigdy nie był ukończony, miał taki okres, że uruchomiliśmy tylko część mechanizmów, ale w przypadku pozostałych to było laboratorium, w którym część rozwiązań się potwierdziła, a inne nie. Teraz już nie będzie żadnych eksperymentów, pojawią się sceny, których do tej pory nie było – zapowiadał w 2019 roku Grzegorz Szychliński – konstruktor, zegarmistrz i muzealnik, który był w zespole ds. rekonstrukcji zegara, powołanym pierwotnie przez Januszajtisa.

Prace zakończyły się rok później, w 2020.

Całość artykułu oraz zdjęcia: https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Rekonstrukcja-zegar-astronomiczny-w-Bazylice-Mariackiej-n125938.html | https://www.gdansk.pl/wiadomosci/Bazylika-Mariacka-Slynny-zegar-astronomiczny-odnowiony-ale-czekaja-go-kolejne-zabiegi,a,158615 | https://www.gdansk.pl/wiadomosci/29-lutego-tlum-ludzi-w-Bazylice-Mariackiej-Wszystko-przez-zegarowa-tradycje,a,259648