Polska – zamki odbudowane po zniszczeniach II wojny światowej – przykłady
W wyniku działań wojennych bądź aktów wandalizmu, w czasie II wojny światowej zniszczeniu uległ szereg zamków. Do dzisiaj wiele z nich pozostaje w ruinie (m.in. zamek w Strzelcach Opolskich, Siedlisko, Uraz, Szymbark, Gościszów). Część zapewne nie zostanie odbudowana już nigdy (np. zamek w Kostrzynie nad Odrą, którego ruiny zostały wysadzone już po wojnie).
Poniżej część z tych, które miały szczęście.
Odbudowany 1960-1965.
„Po opanowaniu miasta przez wojska sowieckie zaczęła się typowa dla nich bezmyślna dewastacja (drugi najazd „Mongołów”!). Mimo, że Niemcy już nie zagrażali, palono i niszczono co się dało, w tym także i dawną warownię, która stała się kompletną ruiną (oszacowano, iż zniszczeniu uległo 60% zabytkowej substancji). Wieża św. Jadwigi straciła koronę i dostająca się do środka woda niszczyła ściany, w tym Zieloną Komnatę.
W latach 60 XXw. przeprowadzono odbudowę zamku na cele oświatowe. Zniszczenia murów były podobno tak duże, że nieuniknione było zatarcie cech stylistycznych poszczególnych faz budowy.”
https://zamkomania.pl/legnica.php
Na zdjęciu zamek w latach 60. XX w. oraz współcześnie (foto: Robert Wyciszkiewicz).
Odbudowany 1971-1983.
„W 1945 roku zamek został poważnie zniszczony podczas walk Niemców z Armią Czerwoną. W dniu 22 maja 1967 roku podjęto decyzję o odbudowie zamku (początkowo miał być trwałą ruiną). W końcu marca 1972 r. zakończono prace nad dokumentacją konserwatorską obiektu. Odbudowę rozpoczęto w 1971 roku. W 1976 r. zbudowano nowe niewysokie skrzydło południowe, odsłaniające widok na Wieżę Głodową (po XVIII wiecznej przebudowie zamku niewidoczną z zewnątrz). Skrzydło to z zewnątrz przypomina mur obronny i mieści dużą salę wystawową. Skrzydło wschodnie odbudowano zachowując stylistykę barokową i umieszczono w nim klub NOT, zaś w części pomieszczeń umieszczono Muzeum Hutnictwa i Odlewnictwa Metali Kolorowych. Pozostałe skrzydła zamku odbudowane zostały do roku 1983, kiedy to zakończyła się odbudowa zamku. Skrzydło południowe wybudowano od podstaw, na miejscu budynku zniszczonego w 1945 roku. Podczas odbudowy zaaranżowano na nowo wygląd zwieńczenia wieży zamkowej. Na przełomie XX i XXI wieku pojawiła się możliwość przywrócenia wieży jej poprzedniego kształtu, lecz nie uzyskano na to zgody konserwatora zabytków.”
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%85t_G%C5%82ogowskich
Na zdjęciu zamek w latach 60. XX w. oraz współcześnie (foto: Mamik/fotopolska.eu).
Odbudowany 1970-1990.
„W czasie działań wojennych w roku 1945 zostaje zniszczony i zdewastowany, a całe cenne wyposażenie rozgrabione. Po zakończeniu wojny umieszczono w nim siedzibę nadleśnictwa, a następnie szkołę, która funkcjonowała do 1956 r. Niestety pozbawiony opieki obiekt szybko popadał w ruinę i były podobno nawet plany przeznaczenia go do rozbiórki. Jednak protesty konserwatora zabytków oraz okolicznych mieszkańców spowodowały, że zamek w Krągu i przyzamkowy kościół wpisane zostały do Rejestru Ochrony Zabytków. W latach 70-tych rozpoczęto prace przy odbudowie zamku z przeznaczeniem go na ośrodek wypoczynkowy. W roku 1990 został sprzedany prywatnemu właścicielowi który, dokończył odbudowę i urządził w nim hotel.”
https://zamkiobronne.pl/zamek/krag/
Na zdjęciu zamek podczas odgruzowywania w 1958 oraz współcześnie (foto: polskiezabytki.pl)
Odbudowany 1966-1976.
„W 1945 zamek został częściowo zniszczony wskutek działań wojennych oraz wysadzania schronów. W 1947 częściowo jeszcze użytkowaną budowlę całkowicie zniszczył pożar. Ruiny odgruzowano i zabezpieczono w 1957; w latach 1959-1962 przeprowadzono badania archeologiczne, które odsłoniły fragmenty zamku gotyckiego. W latach 1966–1976 zamek został odbudowany przez PP Pracownie Konserwacji Zabytków w Szczecinie w formach renesansowo-barokowych z początku XVIII w.. Usunięto wiele późniejszych adaptacji i dobudówek. Większość wnętrz, poza skrzydłem wschodnim, otrzymała nową formę. Obecnie w zamku mieści się Dom Pracy Twórczej Stowarzyszenia Architektów Polskich z centrum konferencyjnym, hotelem i restauracją.”
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Tucznie
Na zdjęciu zamek po wojnie oraz współcześnie (foto: Wyborcza Szczecin).
Odbudowany 1949-1965.
„W 1945 roku zamek nie miał szczęścia – zbombardowany przez Rosjan spłonął, tracąc stropy i część murów. Szybko jednak podjęto decyzję o jego odbudowie, w 1949 obiekt odgruzowano, a trzy lata później ruszyły pierwsze prace zabezpieczające. Pełną restaurację zabytku, łącznie z konserwacją zachowanych malowideł w kaplicy i refektarzu, zakończono w 1965, po czym uroczyście oddano go w użytkowanie lokalnym instytucjom kulturalno-społecznym.
https://zamek-nidzica.pl/historia-zamku-2/
Na zdjęciu zamek po wonie oraz współcześnie (foto: ZeroJeden, zamki.pl).
Odbudowany 1977-1992.
„Na początku 1945 roku dzieli on tragiczny los miasta ulegając całkowitemu zniszczeniu w wyniku ostrzału artyleryjskiego ze strony wojsk radzieckich i będącego jego skutkiem pożaru. Odtąd przez kilka kolejnych dekad wypalone, pozbawione dachu mury pozostają opuszczone popadając w coraz większą ruinę. Przynajmniej częściowo dawną świetność przywraca im dopiero kompleksowa odbudowa prowadzona z mozołem przez piętnaście lat (1977-92), która jednak ogranicza się tylko do odtworzenia formy zamku sprzed II wojny światowej i jego regotyzacji. W konsekwencji warownia nie odzyskuje ani rozebranego przez władze pruskie najwyższego piętra, ani zniszczonego przez wybuch prochu skrzydła wschodniego. Po odbudowie dawna siedziba komturów służy jako ośrodek kultury.”
https://www.zamkipolskie.com/ostro/ostro.html
Na zdjęciu zamek po wojnie oraz współcześnie (foto: szalonewalizki.pl).
Odbudowany 1960-1969.
„W 1945 r. zamek – podobnie jak pobliski ratusz i większość miejskiej zabudowy – został spalony przez Armię Czerwoną, dla której wszelkie zabytki w Prusach Wschodnich były przejawami znienawidzonej niemieckości.
W latach 50. i 60. XX wieku nastąpiła odbudowa zamku na cele administracyjno-kulturalne. Obecnie mieści on siedzibę Rady Miejskiej, bibliotekę, Izbę Historyczną, kino oraz świetlicę dla dzieci. Obiekt został otynkowany (poza centralnym skrzydłem), zdecydowano się również na odbudowę trzech z oryginalnych czterech skrzydeł zamku, nie zamykając tym samym dziedzińca.”
https://pl.wikipedia.org/…/Zamek_krzy%C5%BCacki_w_Pas…
Na zdjęciu zamek po wojnie oraz współcześnie (foto: ZeroJeden/zamki.pl).
Odbudowany 1979-1995.
„Na skutek pożaru, a później działań wojennych w r. 1945 zamek został mocno uszkodzony. Pierwsze rozpoznania sondażowe przeprowadził w r. 1957 Andrzej Żaki. Ponowne badania archeologiczno-architektoniczne podjęła w latach 1973-78 Pracownia Archeologiczna PKZ w Krakowie (T. Dębowski i E. Dworaczyński). Towarzyszyły im rozpoznania architektoniczne prowadzone przez Andrzeja Krupińskiego. Restaurację budowli rozpoczęto w końcu lat 70. XX w. Dziś mieści się tu oddział Archiwum Narodowego w Krakowie.”
https://zabytek.pl/pl/obiekty/spytkowice-zamek
Foto: zamek w latach 50. XX w. oraz współcześnie (foto: ZeroJeden/zamki.pl).
