Dys (woj. lubelskie) – Laur Konserwatorski 2018 roku za kompleksowy remont i konserwację dworu „na Bernatówce”

Wygląd z zewnątrz nie oddawał tego co działo się w środku…

„W roku 2018 Laur Konserwatorski przyznano Panu Witoldowi Mataczowi – za kompleksowy remont i konserwację dworu „na Bernatówce” w miejscowości Dys.

Dwór wzniesiony został z inicjatywy Bronisława Bernatta na początku XX w., w miejscu wcześniejszego drewnianego, w części wsi Dys zwanej „Bernatówką” (od Antoniego Bernatta i jego syna Józefa, których w 1796 r. ówczesny właściciel Kozłówki osadził tutaj, za wierną służbę, jako dziedzicznych sołtysów dóbr kozłowieckich). Dwór wzniesiony został w stylu neorenesansowym, z dekoracyjną attyką. „Bernatówka” w posiadaniu rodziny pozostawała do końca II wojny światowej, następnie majątek rozparcelowano, a większość terenu w bezpośrednim sąsiedztwie dworu zajęto pod ogródki działkowe. Dwór był wielokrotnie remontowany, użytkowany był jednak w sposób niewłaściwy, co doprowadziło do stanu grożącego katastrofą budowlaną. Narożnik południowo-wschodni uległ zawaleniu, część więźby dachowej i stropów była zarwana, pokrycie dachu nieszczelne. Ściany wykazywały silne spękania i ubytki budulca. W 2008 r. w wyniku działań służb Wojewody Lubelskiego i Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – w sąsiedztwie dworu zlikwidowano ogródki działkowe – co pozwoliło na zdystansowanie dworu od ich pozostałej części i przywrócenie historycznego widoku na dolinę rzeki Ciemięgi. W maju 2013 r. nieruchomość nabył Pan Witold Matacz. W pierwszym etapie wykonano badania konserwatorskie tynków i warstw malarskich, następnie rozpoczęto prace zabezpieczające w zakresie stemplowania uszkodzonych stropów i odbudowy zniszczonych, wzmocnienia nadproży. Odbudowano zawalony narożnik, podbito fundamenty, odtworzono więźbę dachową, przemurowano spękania i ubytki ścian. Kolejne etapy obejmowały roboty m.in. w zakresie wykonania izolacji przeciwwilgociowej, wzmocnienia stropów, adaptacji poddasza, remontu portyku, przebudowy instalacji, odtworzenia klatki schodowej, schodów zewnętrznych i tarasu.

Właściciel usunął z nieruchomości pozostałości altan działkowych, zlikwidował dziką roślinność, odtworzył naturalny wąwóz (zasypany w czasie funkcjonowania ogródków działkowych), odtworzył dawny gazon przed dworem. Projekt zieleni uwzględniał ochronę i prace pielęgnacyjne zachowanego szczątkowo starodrzewu i wykonanie nowych nasadzeń z uwzględnieniem gatunków historycznych. Przeprowadzone roboty budowlane i prace konserwatorskie uratowały zabytek przed zniszczeniem, przywróciły mu właściwy stan techniczny oraz walory architektoniczne.”

Tekst za: Dariusz Kopciowski/Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków

Strona dworu: https://odpoczywajnawsi.pl/agroturystyka/dwor-bernatowka/