Nowe Kichary (woj. świętokrzyskie) – zapomniana baszta uratowana

Ruiny tajemniczej baszty w Nowych Kicharach stały od wieków wśród lessowych wąwozów i malowniczej doliny rzeki Opatówki. Niestety stan wieży od lat był tragiczny a pękające mury groziły w każdej chwili zawaleniem. W tym roku Gmina Dwikozy odremontowała basztę.

„Zachowana baszta to fragment wzniesionej tu wcześniej budowli obronnej. W opracowaniach znajdujemy informację, że dwór obronny wzniosły benedyktynki po tym, jak spłonęła ich drewniana siedziba w Sandomierzu. Zdaniem innych, dwór obronny, zwany zameczkiem, stał tu przed przeprowadzką sióstr w roku 1865 co było pokłosiem carskiego ukazu. Dwór od tego czasu popadał w ruinę. Podczas II wojny światowej był dodatkowo niszczony. W jedynej, zachowanej do dziś baszcie, urządzono kaplicę pw. św. Rocha. Do dziś można zobaczyć tu fragmenty naściennych malowideł. Do lat 60 ubiegłego wieku miejsce to pełniło rolę sakralną, następnie dekadę później, dzwon oraz obraz św. Rocha zaginęły z kaplicy. Po dziś dzień nie wiadomo co się z nimi stało. W kaplicy pozostały tylko fragmenty oryginalnych tynków, krzyż oraz półokrągłe kolumny.” (https://swietokrzyskie.szlaki.pttk.pl/168-swietokrzyskie-ruiny-baszty-w-nowych-kicharach)

„Na remont XVII-wiecznych ruin baszty w Nowych Kicharach władze gminy Dwikozy otrzymały promesę w ramach naboru wniosków z Rządowego Programu Polski Ład – Program Ochrony Zabytków. W pierwszym etapie prac przeprowadzono roboty porządkowe i rozbiórkowe mające na celu oczyszczenie ścian oraz korony murów z drobnej roślinności.

Z remontu baszty cieszy się wójt gminy Dwikozy Marek Łukaszek, który zapewnia, że baszta w Kicharach Nowych ma duży potencjał turystyczny i cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem wśród osób przyjezdnych, głównie w sezonie turystycznym, w tym rowerzystów.

– Niestety budowla od 160 lat popadała w ruinę. Doszło tam do głębokiej erozji i dewastacji. W ramach remontu przede wszystkim wymieniono dach, zabezpieczono fundamenty, a cały obiekt scalono dookoła specjalnymi opaskami – powiedział Marek Łukaszek.

Obecnie trwają prace remontowe i konserwatorskie. Uzupełnione zostały liczne szerokie pęknięcia biegnące przez całą długość i grubość muru od korony do fundamentów. Baszta została spięta pasami stalowymi oraz konstrukcją usztywniającą a pęknięcia i rysy zostały zespolone odpowiednimi kotwami. Prace objęły również roboty tynkarskie i malarskie ścian zewnętrznych, dzięki którym przywrócony zostanie jej dawny blask. Otrzymana z Polskiego Ładu promesa opiewała na kwotę 882 tysięcy złotych. Wkład własny gminy na remont wyniósł 18 tysięcy złotych. Przewidywany termin zakończenia remontu to listopad 2025 roku.” (https://echodnia.eu/swietokrzyskie/trwa-remont-baszty-w-nowych-kicharach-w-gminie-dwikozy-zobacz-jak-zmienil-sie-zabytek/ar/c1p2-27586369)

W trakcie prac remontowych okazało się, że zachowana baszta jest starsza niż początkowo przypuszczano:

– Zaskoczeniem dla nas był odkryty fragment tynku z wyrytą datą 1527 (…), co świadczy że baszta jest dużo starsza niż myśleliśmy, niż chociażby napis na tabliczkach drogowskazach kierujących do ruin – wyjawił Aleksander Kondrat, kierownik Archiwum Państwowego w Sandomierzu.

„Rewelacyjnie prezentują się tynki zewnętrzne nakładane rękawicą oraz dach gontowy zwieńczony oryginalnie zachowanym krzyżem, pamiątką po benedyktynkach.”

„Zabytkowa baszta wymaga jeszcze dużego nakładu finansowego i wykonania prac, których nie zakładał program prac konserwatorskich, np. wykonanie podłogi, aby wejście do wnętrza baszty było udostępnione dla zwiedzających.”

Więcej w artykułach: https://architektura.muratorplus.pl/realizacje/jeszcze-troche-a-nie-zostalby-kamien-na-kamieniu-tak-ocalono-baszte-w-nowych-kicharach-aa-JPoB-6NME-w3Hy.html | https://mojesandomierskie.blogspot.com/2011/05/na-ratunek-tajemniczej.html