Wilno – dawna Biblioteka Synodalna pieczołowicie odbudowana przez dewelopera

Budynek z czasów unii polsko-litewskiej do niedawna był ruderą. Niewielu zdawało sobie sprawę jaki ma potencjał i co może w sobie kryć.

Gmach Synodu Zbudowany został w XVI wieku dla Ewangelików Reformowanych (Kalwinów). Przebudowywany w okresie renesansu. W XVII wieku dobudowano kaplicę-wieżę na planie koła. Na przełomie XVIII/XIX wiek budynki połączono i ujednolicono w duchu klasycyzmu. W tym czasie w gmachu przechowywano szereg cennych starodruków. Po wojnie przedszkole i mieszkania. Nieremontowany zaczął popadać w ruinę. W 1998 r. oddany ewangelikom, którzy nie powzięli jednak żadnych prac remontowych. W latach 90. wszyscy mieszkańcy zostali eksmitowani ze względu na zły stan budynku. Szybko wprowadzili się do niego squatersi. W 2013 rozpalili w środku ognisko, które doprowadziło do pożaru. Spaliło się około 150 metrów kwadratowych dachu i 300 metrów kwadratowych pomieszczeń na wszystkich piętrach. W 2015 r. ewangelicy sprzedali ruinę deweloperowi, który rozpoczął trwającą w latach 2018-2022 odbudowę i adaptację na cele mieszkalne. W 2021 r. wydawało się, że także i w miejscu kaplicy powstanie apartament i sypialnia. Deweloper zrezygnował jednak z tego pomysłu. Ogłoszono, że kaplica ma być ogólnodostępna: „Kaplicę odbudowaliśmy na własny koszt. Zamierzamy zbudować tam muzeum, aby pokazać ludziom, jak wyglądał ten budynek, jego historię, w związku z ruchem reformowanym”.

W odpowiedzi na zarzuty, że w kaplicy ma powstać sypialnia deweloper opublikował oświadczenie dotyczące remontu:

„Ten obiekt nabyliśmy w 2015 roku. Był zrujnowany do pyłu. Nie było ani dachu, ani ścian. Wewnątrz obiektu rosły drzewa o wysokości do 10 metrów. Był opuszczony przez 20-30 lat. Wtedy zaczęliśmy projektowanie. Najpierw zrobiliśmy projekt konserwacji, zabezpieczyliśmy go aby nie niszczał dalej. Wartości kulturowe niszczały, ale nikogo to nie obchodziło, nikomu nie było to potrzebne. Nie trzeba było wywoływać żadnych skandali. Wszystko niszczało” – mówił właściciel firmy deweloperskiej Arūnas Elsteris.

„Odkryliśmy nowe rzeczy, o których nie wiedział Departament Dziedzictwa Kulturowego. Około 40 z tych wartości. Odtworzyliśmy je, włączyliśmy do dziedzictwa, zwołaliśmy komisję z własnej inicjatywy, odkryliśmy kaplicę, która była zamurowana i o której nikt nie wiedział. Odbudowaliśmy ją z własnych środków” – twierdził A. Elsteris.

W temacie adaptacji wnętrz budynku wypowiedział się autor ich aranżacji Gediminas Langvinis: „Tworzenie tego unikalnego i wyjątkowego wnętrza było wyzwaniem – trzeba było być niezwykle wrażliwym i wsłuchać się w historię. Wnętrze miało na celu pokazanie, co mówią ściany tego starego budynku – przedstawienie i eksponowanie tego, co zostało zapomniane i zaniedbane przez czas. Dostosowanie do nowego przeznaczenia”.

https://1818.lt/istorija-odnogo-doma | https://www.vilniausparkai.lt/reformatu-parkas | https://www.lrytas.lt/…/po-puse-milijono-uz-butus… | https://www.lrt.lt/…/simtmecius-skaiciuojantis… | https://www.facebook.com/architekturostyrimai/posts/pfbid0YQF9DzCfHyB7Nc5sBKan9PFwYzL1NJ6z9rcYj8iUaxDCHosNNLoQPqfGuWYbQaHAl | https://www.capital.lt/lt/reformatu-sinodo-rumai-pj1305

Zdjęcia wnętrz: https://www.lrytas.lt/…/retas-laimikis-bustu-skelbimu…