W poniższym poście znajdą Państwo wybór polskich łuków/bram triumfalnych (jak i budynków kojarzących się z nimi poprzez formę architektoniczną) oraz część przegranych projektów konkursowych.
Decyzji jury towarzyszy niemal powszechne rozczarowanie. Jeden z komentujących publicystów stwierdził nawet, że ”pomnik „wiertło” jest niemal obraźliwy dla historii” (link do artykułu: Warzecha: Pomnik „wiertło” jest niemal obraźliwy dla historii. Jak to możliwe? [OPINIA] – Wiadomości (onet.pl). I dalej: ”Król jest nagi i widzi to każdy, kto ma trzeźwe spojrzenie. Mieliśmy dostać pomnik naszego triumfu – dostaniemy żenujący abstrakcyjny koszmarek, choćby symbolicznie nie nawiązujący do formy łuku triumfalnego”.
A czy mogło być lepiej? Część z Państwa miała nadzieję na powrót do staropolskiej tradycji budowania łuków triumfalnych jako elementów miejskiej architektury okazjonalnej. Inni jednak nawet cieszyli się z takiego a nie innego wyboru wskazując, że budowany współcześnie łuk triumfalny musiałby być kiczem porównywalnym do Łuku Unii Europejskiej w podwarszawskich Michałowicach…
Marzenia (zagraniczne łuki triumfalne – L) kontra rzeczywistość (zwycięski projekt konkursowy – P)1575 r. Gdańsk. Brama Wyżynna. …choć sama w sobie łukiem triumfalnym oczywiście nie jest.
1646 r. Gdańsk. Brama triumfalna z okazji ślubu króla Władysława IV Wazy z Ludwiką Marią Gonzagą. Więcej na jej temat oraz wizerunki dwóch innych gdańskich bram pod linkiem: Triumfy gdańskie | Łowcy Sosrębów (wordpress.com)
1660 r. Łuk triumfalny Jana Kazimierza, który miał powstać w ramach założenia Forum Wazów w Warszawie, upamiętniający zwycięstwo pod Beresteczkiem. Budowę przerwał Potop. Projektował Giovanni Baptista Gisleni.
1674 r. Podzamcze Chęcińskie. Brama fundowana przez starostę chęcińskiego Stefana Bidzińskiego na powitanie wracającego spod Wiednia króla Jana III Sobieskiego.1677 r. Warszawa. Brama wzniesiona na wjazd króla Jana III w Warszawie. Stała na Krakowskim Przedmieściu obok kościoła bernardynów. Rysował na podstawie opisu Wojciech Gerson w 1879 r.1696 r. Wilanów i ”łuk triumfalny” Jana III.1724-1817. Warszawa. Wielki Salon. Daniel Mateusz Pöppelmann (?). W 2017 r. pomysł jego odbudowy na Pomnik Bitwy Warszawskiej dyskusji poddawał Radosław Gajda: Kto miał największy salon w dawnej Warszawie? | Architecture is a good idea – YouTube1734 r. Warszawa. Łuk triumfalny z okazji wjazdu króla Augusta III do Warszawy. Projektował Johann Samuel Mock.1773-1941. Siedlce. Brama Księżnej Ogińskiej. Szymon Bogumił Zug (?). Została zburzona przez Niemców w czasie II wojny światowej. Plany jej odbudowy na razie stoją w miejscu.1775 r. Kraków. ”Pogrzeb Jana z Kęt”.1781 r. Kamieniec Podolski. Brama Triumfalna wzniesiona ku czci króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Projektował komendant twierdzy w Kamieńcu Jan de Witte na zlecenie biskupa Krasińskiego.1781 r. Projekt bramy triumfalnej z okazji powrotu Stanisława Augusta do Warszawy z Wiśniowca. Projektował Jakub Kubicki.1820 r. Gościeradów. Łuk triumfalny w parku. Miał go wybudować Eligiusz Prażmowski dla ukochanej hrabiny Anieli Grabowskiej.1809 r. Warszawa. Łuk triumfalny na Placu Trzech Krzyży postawiony na cześć wojska polskiego i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego powracających z wojny z Austrią. Projektował Jakub Kubicki.1812 r. Ślesin. Łuk triumfalny potocznie nazywany „Bramą Napoleona” zbudowany prawdopodobnie na cześć Napoleona Bonaparte, podążającego na wojnę z Rosją.1831 r. Warszawa. Wprowadzenie jeńców i sztandarów zdobytych pod Wawrem i Dębem Wielkim.1837 r. Jabłonna. Łuk triumfalny wzniesiony ku czci księcia Józefa Poniatowskiego. Projektował Henryk Marconi.Ok. 1920 r. Rysunki łuków triumfalnych autorstwa Stanisława Noakowskiego.1922 r. Kraków. Projekt Muzeum Narodowego – Pomnika Wolności. Wariant I. Rysował Adolf Szyszko-Bohusz.1929 -1960. Mołodeczno. Tzw. Brama Helenowska wzniesiona w dziesiątą rocznicę powstania 86. Pułku Piechoty na cześć Józefa Piłsudskiego.1939 r. Zwycięski projekt pomnika Józefa Piłsudskiego autorstwa chorwackiego rzeźbiarza Ivana Meštrovicia. Plan zakładał też budowę łuku triumfalnego. Plany budowy przerwała wojna.
Wkraczamy do współczesności… 2004 r. Michałowice pod Warszawą. Łuk Unii Europejskiej.
Prezentowany w prasie projekt łuku-pomnika Bitwy Warszawskiej 1920 r. (poza konkursem)Praca autorstwa Karola Badyny, która zdobyła drugą nagrodę w konkursie.Wyróżniona praca Tomasza Birezowskiego, Piotra Dynowskiego i Mateusza Trojanowskiego.Wyróżnienie honorowe w konkursie na projekt pomnika Bitwy Warszawskiej 1920 r. Praca Pawła Nowickiego i Macieja Walczyny.
Choć bywa często kojarzony z modernizmem, to jednak jego twórczość wymyka się jednoznacznym klasyfikacjom. Łączył bowiem nowoczesne technologie budowlane z głębokim szacunkiem dla historycznego dziedzictwa i dekoracyjności dawnej architektury. Ekspresyjne bryły, „styl polski”, żelbet i średniowiecze wymieszane z barokiem. Prof. Adam Miłobędzki dostrzegał w jego postawie twórczej zaskakujące zestawienia: […] sprzeczne, zdawałoby się, elementy: empiryzm…
„Ku końcowi zbliża się odbudowa odwachu przy Bramie Stągiewnej. Znaleźliśmy ujęcie z końca XIX wieku, gdzie doskonale widać, jak ten niewielki budynek wyglądał ponad sto lat temu. Odwach, który kiedyś pełnił rolę wartowni, z pewnością ucieszy i mieszkańców Gdańska i turystów. W budynku będzie mieścił się bosmanat. Ta inwestycja jest świetnym przykładem współpracy w ramach…
Nawiązując do naszych dawniejszych wpisów, o zabytkach, które nigdy tak nie wyglądały (część 1 i część 2), dzisiaj prezentujemy zamek w Tarnobrzegu (nazywany także Pałacem Tarnowskich bądź Zamkiem Dzikowskim), który swoją obecną formę zawdzięcza odbudowie w stylu wczesnego baroku z roku… 1929. „Dawna rezydencja hr. Tarnowskich herbu Leliwa – zamek w Dzikowie – wraz z…
Beton, szkło i stal kojarzą się nierozerwalnie z architekturą nowoczesną, minimalizmem, funkcją. Być może trudno wyobrazić sobie, że mogłyby one służyć także w tworzeniu architektury zdobnej w detal, pięknej w tradycyjnie pojmowanym tego słowa znaczeniu. Tymczasem każdy z tych materiałów był wykorzystywany już w architekturze wcześniej. Beton wymyślili w starożytności Rzymianie a stal i szkło…
Zakończono prace przy kolejnym już, XI etapie prac zabezpieczających, konserwatorskich i rekonstrukcyjnych na zamku Tenczyn. Tym razem objęły one Basztę Tęczyńską, Basztę Małgorzatę oraz łączący je mur. Jak zmienił się zamek pokazują trzy poniższe ilustracje. Ostatnia czwarta ilustracja porównuje obecny wygląd tej części zamku z jego widokiem sprzed upadku. Wykonawcą robót była spółka F.H. „Lipiński”…
Na dobry początek nowego roku. Stołeczny ratusz poinformował o zakończeniu rozpoczętego w 2017 remontu Pałacyku Konopackiego. Wygląd pałacyku odtworzono na podstawie XIX-wiecznej ryciny oraz wskazówek wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zrekonstruowano historyczne wejście ze szczytu pod loggią (zdjęcie w komentarzu) i odtworzono zniszczony detal architektoniczny. Drewniana stolarka okienna i drzwiowa powstała na wzór historycznej. Także klatki schodowe…
