Rawa Mazowiecka – historia częściowej odbudowy zamku

W latach 1954-1958 odbudowano ze zniszczeń wieżę główną zamku oraz zrekonstruowano fragment murów kurtynowych. W latach 70. wykonano konserwację i nadbudowę kamiennych fundamentów murów pozostałej części zamku.

Na kolejnych ilustracjach kadr z cyfrowej animacji przedstawiającej zamek w Rawie przed zniszczeniem wykonany dla Muzeum Ziemi Rawskiej przez Roberta Gałeckiego oraz „Konserwacja zamku w Rawie Mazowieckiej” – jeden ze studenckich projektów adaptacji ruin wykonany na Politechnice Łódzkiej.

Zarys historii i upadku

Zamek w Rawie Mazowieckiej został zbudowany na polecenie księcia Siemowita III, a ukończony przez jego syna Siemowita IV. Największy powierzchniowo zamek mazowiecki. Po pożarze w 1507 roku odbudowany w latach 1517-1521 „przy użyciu 76 tys. cegieł, 60 kop dachówek i 16 kop belek”, a przy tym dodatkowo ufortyfikowany przeciwko artylerii. Zapewne wtedy też podwyższone zostały mury obronne. Służył jako skarbiec (przechowywano tu tzw. skarb rawski na potrzeby powołanego przez Zygmunta Augusta wojska kwarcianego) i więzienie dla znaczniejszych jeńców (więziono w Rawie: Krzysztofa Meklemburskiego – koadiutora arcybiskupa Rygi, Karola Gyllenhielma – syna króla Szwecji Karola IX, Jakuba Pontusa de la Gardie – wodza szwedzkiego, Iwana Podkowę – samozwańczego hospodara mołdawskiego).

W 1655 r. zamek został zdobyty, splądrowany i częściowo wysadzony przez Szwedów. W 1766 r. do odbudowy przystąpił starosta Franciszek Lanckoroński. Po zniszczeniach z czasów wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r., zamek został opuszczony. Następnie Prusacy rozebrali w latach 1795-1806 większość zamku na materiał budowlany. Powstały z niego lazaret i dom pruskiego komendanta. W 1821 r. Jan Ursyn Niemcewicz zanotował, że z zamku pozostała już tylko wieża główna. W 1859 r. piorun zniszczył jej ceglany hełm co spowodowało zawalenie sklepień.

W latach 1954-1958 odbudowano ze zniszczeń wieżę główną zamku oraz zrekonstruowano fragment murów kurtynowych. W latach 70. wykonano konserwację i nadbudowę kamiennych fundamentów murów pozostałej części zamku.

Od 2015 roku za konserwacją/kontynuacją odbudowy lobbuje grupa mieszkańców Rawy skupiona wokół grupy Odbudujmy Zamek Rawski.