Stębark (woj. warmińsko-mazurskie) – renowacja zabytkowego dworu

W gminie Grunwald w woj. warmińsko-mazurskim znajduje się wieś Stębark (niem. Tannenberg), a w niej niepozorny skromny dworek wybudowany ok. 1890 r. dla rodziny Pagel.

Trudno znaleźć więcej informacji na temat historii dworku. Pewnym jest, że na początku XXI w. budynek był w stanie postępującej ruiny. Część elementów konstrukcji budynku została wycięta przez okoliczną ludność na opał a wnętrza zdewastowano. Jak pokazują zdjęcia archiwalne proces destrukcji zaszedł tak daleko, że zawaleniu uległ ryzalit elewacji ogrodowej. Wydawało się, że los zabytku jest przesądzony.

W 2006 r. dworek nabył jednak obecny właściciel, o którym wiadomo tyle, że jego rodzina weszła w posiadanie i wyremontowała jeszcze jeden dwór w okolicach Stębarku. W 2008 r. powstał projekt budowlany remontu, za który odpowiedzialne było Biuro Architektoniczne, arch. Jacek A. Strużyński (Biuro Architektoniczne, arch. Jacek A. Strużyński | Facebook)

Odbudowano zawalony ryzalit (który poprawiano jeszcze w późniejszym czasie tak by bardziej odpowiadał widokom z archiwalnych fotografii). Przebudowano dach. W miejscu zniszczonych lukarn z lat 30. XX w. wykonano nowe. W takcie remontu pod warstwami późniejszych tynków odsłoniło się pierwotne opracowanie elewacji, nie widoczne na archiwalnych zdjęciach. Sypiące się na wietrze tynki udało się zinwentaryzować, sfotografować oraz pobrać próbki. Odkrycia oraz badania były podstawą do odtworzenia elewacji. Gzymsy zrekonstruowano na podstawie jednego zachowanego międzykondygnacyjnego oraz kilku nielicznych parapetowych. Udało się uratować oryginalne drzwi, które wróciły na swoje miejsce po konserwacji.

Do budynku doprojektowane zostały także ganek drewniano-murowany wejściowy przy głównym wejściu i odkryty taras ogrodowy. Te na razie jednak nie doczekały się jeszcze realizacji. Remont elewacji zakończył się w 2020 r. W 2021 trwały jeszcze prace we wnętrzach. Obecnie natomiast realizowany jest projekt dofinansowany z Funduszy Unii Europejskiej „Zagospodarowanie terenu Zespołu Dworsko-Parkowego w Stębarku”. Celem projektu, na które dofinansowanie wyniosło 305.500 zł jest rozwijanie działalności agroturystycznej. Efekty tych prac widać już dzisiaj bowiem do świetności powoli wraca dawny dworski park…

Prace wykonała firma Novum Qualis: Fundacja Ochrony i Renowacji Zabytków (Novum Qualis : Fundacja Ochrony I Renowacji Zabytków | Facebook)