Warszawa – kontrowersje wokół Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Nowy gmach Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie stanie w samym sercu miasta i będzie – czy to się komuś podoba, czy nie – nowym symbolem stolicy naszego kraju, miejscem które będzie widział każdy Polak czy obcokrajowiec przyjeżdżający do Warszawy. Ta wyczekiwana i planowana od dawna inwestycja od samego jednak początku wzbudzała kontrowersje (kolejne konkursy, wybory jury, koszty, kolizja z propozycją odbudowy śródmieścia czy powstania parku).
Dziś gdy budynek jest coraz bliżej ukończenia postanowiliśmy się przyjrzeć jak obecnie kształtują się opinie względem nowej ”ikony miasta” w polskich mediach oraz w społeczeństwie.
Realizowany projekt, za który podatnik zapłacił 424 mln zł powinien bowiem, naszym zdaniem, brać pod uwagę jego opinię. A jak z nią jest?
Głosów krytycznych jest niestety bardzo dużo. Wyniki ankiety przeprowadzonej na portalu Super Express wskazywałyby nawet, że krytycznie na temat nowego budynku wypowiada się aż… 80% głosujących! Raczej jednoznacznie negatywny stosunek do inwestycji mają media konserwatywne. Co ciekawe nawet jednak media liberalne wydają się wykazywać pewnym dystansem do nowej siedziby muzeum. Najlepiej o projekcie wypowiadają się oczywiście urzędnicy odpowiedzialni za wybór, szefostwo Muzeum oraz ci, którzy mają mniejsze bądź większe związki z architekturą nowoczesną jak chociażby popularny portal internetowy WhiteMAD czy fanpejdż Sto lat planowania (i tu warto podkreślić – wbrew wielu swoim czytelnikom!). Także wśród zawodowych architektów słychać głosy krytyczne.
Naszym zdaniem…
Wybór pomiędzy minimalizmem a ekspresyjną bryłą w tym konkretnym przypadku był jak wybór pomiędzy dżumą a cholerą. Być może część z osób, które optowało za minimalizmem doszło do wniosku że jest to opcja ”bezpieczniejsza”?
Bolączką tego konkursu (jak i wielu innych konkursów architektonicznych w Polsce przedtem i potem) jest uparty brak szukania trzeciej drogi. Brak nawiązania do przeszłości, jako spuścizna modernizmu, wyrażający się w użyciu znanych, rozumianych i lubianych form oraz detalu.
Alternatywny klasycystyczny projekt arch. Tomasza Gerasa pokazał, że muzeum wcale nie musiało być brzydkie i odniesienia do przeszłości we współczesnej architekturze są wciąż możliwe. Projekt Gerasa zebrał jednak mieszane opinie (choć wciąż lepsze niż projekt zwycięski!). Wydaję się, że duża część opinii publicznej po muzeum sztuki nowoczesnej oczekiwała czegoś co będzie z jednej strony atrakcyjne wizualnie a z drugiej – nowatorskie.
Być może taką opcją spełniającą wszystkie te wymagania mogły zapewnić nawiązania (inspiracje) sięgające do nowszych stylów w architekturze takich jak: art deco, secesja, ekspresjonizm bądź uproszczony monumentalny i modernizujący klasycyzm XX-lecia międzywojennego przełamany ciekawym rzeźbiarskim detalem związanym z Warszawą? Być może zamiast betonu trzeba było sięgnąć po naturalne materiały/wykończenie?
Pytania do dyskusji
A jakie jest Państwa zdanie dotyczące projektu i budynku? Stanie się nową ”wieżą Eiffla” i nową ”ikoną architektury nowoczesnej”? Dlaczego aż tyle osób krytykuje wybór fachowego przecież jury? Czy to dlatego, że jak uważają zwolennicy wyboru jury, społeczeństwo nie zna się ani na sztuce ani na architekturze? Czy społeczeństwo powinno zostać ”doedukowane”? A może powinien zostać ulepszony proces wyboru projektów dla ważnych inwestycji publicznych aby uniknąć podobnych kontrowersji w przyszłości? Na ile i czy w ogóle powinien być brany pod uwagę głos społeczny? Czy jury i urzędnicy powinni odpowiadać za krytykowane publicznie decyzje?
Skład komisji konkursowej
Mirosław Bałka – artysta, Wojciech Gorczyca – dyrektor Teatru TR Warszawa, Jerzy Grochulski – architekt, Koordynator Zespołu Ekspertów SARP, Tomasz Thun-Janowski – dyrektor Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy, Wojciech Kwiatkowski – dyrektor Departamentu Finansowego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marek Mikos – dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy, Maciej Miłobędzki – sędzia konkursowy SARP, Mikołaj Mundzik – architekt reprezentujący muzeum, Krzysztof Nowakowski – prezes zarządu Towarzystwa Przyjaciół Muzeum i członek Rady Muzeum, Grzegorz Piątek – krytyk architektury, Ewa P. Porębska – redaktor naczelna czasopisma „Architektura Murator”, Michał Rudnicki – architekt reprezentujący teatr, Magdalena Staniszkis – sędzia konkursowy SARP, Tomasz Galik – sekretarz komisji.
Na poniższych fotografiach prezentujemy m.in. głosy “za”, “bez zdania” i “przeciwko” oraz możliwe alternatywne podejścia.
Jedna z grafik użyta w dyskusji na temat nowego budynku często porównywanego do ”pudła na buty”, grobowca czy kontenerów na zapleczu budowy.
Głosy ZA
”Bryła już teraz robi wrażenie”
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Kamil Białas, redaktor naczelny whiteMAD, ”pasjonat modernistycznej architektury i ponadczasowego designu”.
”To muzeum NIE TRAFIA W GUSTA PRAWIE NIKOGO I BARDZO MNIE TO CIESZY. Gdyby ten budynek się wszystkim podobał, to by wręcz oznaczało, że coś poszło nie tak przy jego projektowaniu.”
”Prawdziwe dane GUS dobitnie pokazują, że zaledwie co dziesiąty Polak chodzi do galerii sztuki, a reszta zna się na kulturze tylko w takim stopniu, że ma telewizor. 90 procent Polaków to artystyczni troglodyci i malarstwo naskalne. Nigdy nie wystartowali w tym wyścigu ze swoim zaprzęgiem i skończmy ten temat.”
Warto zwrócić uwagę na reakcje internautów i dyskusję pod postem na profilu FB Sto Lat planowania!
Michał Wojtczuk, piszący dla Wyborczej o o urbanistyce, architekturze i polityce.
”To będzie jedna z najpiękniejszych klatek schodowych w Warszawie. Miałem zaszczyt sfotografować ją przedpremierowo, w trakcie budowy. Mowa o atrium nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie / Museum of Modern Art in Warsaw, które ma powstać do końca 2023 roku. To dzięki ich zaproszeniu miałem możliwość zobaczyć budowę od wewnątrz. Już teraz to wygląda spektakularnie i mega minimalistycznie!” Źródło: Pierwsze zdjęcia z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie robią wrażenie. Klatka schodowa to hit – Urzadzamy.pl
Głosy BEZ ZDANIA
Większy dystans zachowują Fakty TVN…W materiale dobrze o budynku wypowiadają się Mikołaj Mundzik – Wicedyrektor ds. Inwestycji MSN i zastępczyni prezydenta Warszawy Aldona Machnowska-Góra. Opinie negatywne pochodzą od pytanych przechodniów. Źródło: “Szkaradzieństwo” kontra “osiągnięcie inżynieryjne”. Spory o Muzeum Sztuki Nowoczesnej – Fakty TVN online (tvn24.pl)
Głosy PRZECIWKO
Super Express Warszawa pyta bez ogródek: Po co oni to postawili!?
W artykule przywoływane są określenia używane przez Warszawiaków do opisania inwestycji:
„Magazyn”, „pustak”, „trumna”, „klocek” – padały określenia. „Świątynia sztuki” – raczej z rzadka. Źródło: Muzeum Sztuki Nowoczesnej dzieli warszawiaków. Nowy budynek jest obiektem sporów – Warszawa, Super Express (se.pl)
Przy okazji przywoływane są dawne tymczasowe Kupieckie Domy Towarowe, które po wielu protestach wyburzono robiąc miejsce pod nową inwestycję. Z perspektywy czasu ich architektura okazuje się być ciekawsza, niż nowy budynek…
Porównanie wypada dla warszawskiego budynku tragicznie. Źródło: Jak mogło wyglądać Muzeum Sztuki Nowoczesnej Warszawie? I jak wypada na tle innych, tego typu obiektów na świecie? – Whap.info
Stefan Tompson to urodzony w rodzinie emigracyjnej w Wielkiej Brytanii ekspert ds. komunikacji, prowadzący programy telewizyjne. Od lat popularyzuje polską historię i kulturę wśród zagranicznych odbiorców.
Alternatywne podejścia
”Pracownia PIG Architekci opracowała koncepcję zagospodarowania placu Centralnego w Warszawie, która wywołała gorącą dyskusję w sieci. Architekci chcą przywrócić w tym rejonie historyczną tkankę miejską złożoną z kwartałów kamienic. – Budując kolejne monumentalne gmachy i otaczając je wielkimi, zazwyczaj pustymi placami nie poprawimy sytuacji. Zaproponowana przez nas koncepcja wyznacza kierunek odwrotny – mniejsze, bardziej kameralne przestrzenie publiczne, dostosowane do ludzkiej skali. Inspiracji szukaliśmy w historii i tożsamości miasta – mówi pracownia PIG”.
Świadczy o tym kilka tysięcy lat historii europejskiej architektury.
Poniżej na zdjęciach architektura XX i XXI w.
