Wilamowice (woj. śląskie) – nowe Muzeum Kultury Wilamowskiej

„Forma architektoniczna budynku muzeum oraz użyte materiały mają na celu promocję tradycyjnych, naturalnych materiałów i rozwiązań które są wypierane z przestrzeni małych miast takich jak Wilamowice przez obiekty i formy powtarzalne. Członkowie społeczności Wilamowian byli konsultantami w procesie projektowym i inwestycyjnym”.

Wilamowice to miasteczko w woj. śląskim założone w połowie XIII w. przez osadników z Europy Zachodniej, znane z używanego tutaj do dzisiaj języka wilamowskiego. W tym roku otwarto w Wilamowicach nowe Muzeum Kultury Wilamowskiej. Instytucja ma swoją siedzibę w specjalnie wybudowanym dla niego nowoczesnym budynku, który już zdążył zająć II miejsce w konkursie na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego 2024.

Obiekt znacząco wyróżnia się na tle współczesnych obiektów muzealnych.

Tekst na temat budynku przygotował dla Państwa architekt Piotr Puszczewicz

„Wilamowice to niewielkie miasteczko na pograniczu województw śląskiego i małopolskiego, które skrywa w sobie niezwykłą historię. Wilamowianie to potomkowie osadników z Europy Zachodniej, którzy po dziś dzień zachowali swoją unikalną kulturę, strój i język o średniowiecznych korzeniach. Język wilamowski nie jest jednak dziś w powszechnym użyciu z powodu represji w okresie stalinowskim i późniejszej traumy. Językowi wilamowskiemu groziło całkowite wyginięcie. Od roku 2000 rozpoczęto długotrwały proces dokumentacji „umierającego” języka. Powstawały opracowania naukowe, gromadzono zbiory, a dzięki współpracy z uniwersytetami z całego świata udało się zaangażować większą ilość mieszkańców do ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego.

Forma nowego budynku Muzeum wynika z jego układu funkcjonalnego i musiała połączyć w sobie poszanowanie dla lokalnego dziedzictwa a zarazem być obiektem nowoczesnym, otwartym i spełniającym współczesne wymagania stawiane tego typu obiektom. Architekt chciał aby nowy obiekt nawiązywał do tradycyjnej zabudowy miasteczka oraz tradycyjnego materiału budowlanego z którego słynęły niegdyś Wilamowice – cegły ręcznie formowanej. Ceglane elewacje nawiązują również do odległych rejonów Flandrii skąd według legendy przybyli kiedyś Wilamowianie a zostały zaprojektowane w taki sposób aby odzwierciedlały najstarsze wilamowskie hafty.

Obiekt łączy ze sobą nie tylko funkcje muzealne, ale również przestrzenie pełniące funkcję centrum rewitalizacji ginącej kultury i języka. Wewnątrz prowadzone są lekcje języka wilamowskiego, warsztaty dla mieszkańców i turystów a także odbywają się próby teatru amatorskiego, zespołu regionalnego itp. Budynek posiada również sale dostosowane do wystaw czasowych i spotkań, angażujących mieszkańców. Urząd Gminy oraz lokalne organizacje pozarządowe byli głównymi inicjatorami powstania obiektu a członkowie społeczności Wilamowian byli konsultantami w procesie projektowym i inwestycyjnym, a także byli bardzo mocno zaangażowani w proces powstawania ekspozycji stałej. Wszystkie napisy w budynku przygotowano zarówno w języku polskim jak i wilamowskim.”

„Odwiedzający to miejsce często pytają nas czy był to obiekt zabytkowy, który został wyremontowany i ze zdziwieniem zawsze przyjmują informację, że jest to obiekt nowy i że powstał w zeszłym roku. Forma architektoniczna budynku muzeum oraz użyte materiały mają na celu promocję tradycyjnych, naturalnych materiałów i rozwiązań które są wypierane z przestrzeni małych miast takich jak Wilamowice przez obiekty i formy powtarzalne.”

Serdecznie zapraszam Państwa do odwiedzin naszego muzeum, kontaktu ze mną lub z Muzeum Kultury Wilamowskiej. Więcej informacji znajdziecie też Państwo na stronie Muzeum: Strona głowna | Muzeum Kultury Wilamowickiej oraz na profilu facebookowym pracowni architektonicznej, która zaprojektowała siedzibę Muzeum.

Budynek Muzeum zajął II miejsce w konkursie na Najlepszą Przestrzeń Publiczną Województwa Śląskiego 2024 (Edycja 2024 – Najlepsza Przestrzeń Publiczna Województwa Śląskiego) Obiekt bierze również udział w 28. edycji konkursu Modernizacja Roku & Budowa XXI w: Budowa Muzeum Kultury Wilamowskiej | Modernizacja Roku