Brwinów – dzięki determinacji władz miasta, Pałac Wierusz-Kowalskich doczekał się renowacji

W 20-leciu międzywojennym cały czas żywa i silna była tradycja architektury klasycznej. Widoczny poniżej pałac powstał w 1936 r. dla Tadeusza Wierusz-Kowalskiego, pierwszego prezesa lokalnego zarządu Ochotniczej Straży Ogniowej, którego życie stało się inspiracją dla powieści „Stulecie Winnych”, jak i nakręconego na tej podstawie serialu. Pałac zaprojektował Stanisław Grochowicz, autor wielu realizacji na terenie Warszawy, który współpracował m.in. z Władysławem Marconim przy budowie tak znanych gmachów jak Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Rosja” czy hotel Bristol. Wygląd fasady, a szczególnie wieńczący budynek belweder, wskazują na Pałac Na Wodzie jako główną inspirację architekta.

Podczas bitwy pod Brwinowem we wrześniu 1939 budynek pełnił rolę szpitala polowego. W roku 1940 pałac zajęli Niemcy. Złupiony i zniszczony we wrześniu 1946 r. Następnie przekazany Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W związku z utworzeniem kampusu w stolicy w 2001 roku SGGW wyprowadziła się z pałacu. Był to moment krytyczny dla zabytku. W wielu podobnych przypadkach opuszczone dwory/pałace szybko popadały w ruinę, z której już się nie podniosły. W 2007 r. spłonęła aula wykładowa stojąca tuż obok pałacu.

W 2004 r. gmina Brwinów rozpoczęła starania o wykup nieużytkowanego pałacu. Dzięki determinacji burmistrza Brwinowa, Arkadiusza Kosińskiego, starania te przyniosły szczęśliwie efekt w 2015 r. Wkrótce udało się uzyskać 3 mln zł dotacji. W 2018 r. rozpoczęto remont, który mimo problemów i rosnących cen materiałów budowlanych udało się zakończyć w roku 2022. W czasie restauracji przywrócono przedwojenny wygląd pałacu m.in. przywrócono loggię na piętrze, odtworzono reprezentacyjne schody i zburzono powojenne dobudówki. Obecnie w budynku siedzibę ma Brwinowski Pałac Kultury.

W 2023 roku pałac znalazł się wśród finalistów konkursu „Modernizacja roku & budowa XXI wieku, XXVII edycja”: Rewitalizacja zabytkowego Pałacu Wierusz-Kowalskich w Parku Miejskim w Brwinowie – Modernizacja Roku