Sanok – rekonstrukcja drewnianej synagogi w Muzeum Budownictwa

Rynek Galicyjski w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku wzbogacił się o kolejny eksponat. Tym razem jest to rekonstrukcja, zniszczonej w czasie II wojny światowej, XVIII-wiecznej synagogi z Połańca. 7 października miało miejsce jej uroczyste otwarcie. „Chodzi o odtworzenie krajobrazu kulturowego, w którym mieli swoje ważne miejsce także Żydzi. Mamy w swoim muzeum cerkwie, mamy kościół katolicki, powinna być także synagoga.” – mówi Jerzy Ginalski, dyrektor Muzeum.

„Podmurówkę zrobiliśmy z łamanych kamieni piaskowcowych, luźno układanych, bez zaprawy. Belki obrabialiśmy przy użyciu siekier, toporów i dłut, wszystko zgodnie ze sztuką ciesielską i wymogami klasycznego rękodzieła. Dzięki temu, w świetle słonecznym ukazuje się bogata, pełna nierówności faktura drewna. We wnętrzu, gdzie potrzebna była bardziej gładka powierzchnia, stosowaliśmy strugi zwane zdzierakami. To wszystko miało pachnieć XVIII wiekiem. I pachnie!” – twierdzą nadzorujący budowę Arkadiusz Kryda i Aleksander Wojtowicz z pracowni konserwatorsko-budowlanej MBL.

Rekonstrukcja możliwa była dzięki dokumentacji przekazanej przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz Zakład Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej. Pracami ciesielskimi kierował mistrz ciesiółki Zbigniew Piegdoń. Elementy małej architektury wykonała pracownia konserwacji zabytków ruchomych Jerzego Wojtowicza. Rekonstrukcji witraży podjęło się Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, zaś nad polichromią pracowała para konserwatorów krakowskich: Krystyna i Łukasz Stawowiakowie. Nad całością czuwała historyk sztuki Renata Kinga Jara, kustosz MBL. Prace trwały 7 lat. Wśród prezentowanych we wnętrzu eksponatów specjalne miejsce zajmują odnalezione po latach ocalone z ognia fragmenty tory z Połańca. Przez lata znajdowały się one w prywatnym rodzinnym archiwum.

Więcej: Synagoga, która ubogaci Sanok – Sanok, Bieszczady | portal regionalny korsosanockie.pl | Synagoga z Połańca w sanockim skansenie – Tygodnik Sanocki | W skansenie w Sanoku zrekonstruowano drewnianą synagogę z Połańca (tvp.pl)