Janowiec (powiat puławski) – 7 mln zł na częściową odbudowę i renowację zamku

Obowiązkowym elementem zwiedzania zamku w Janowcu są spacer po krużgankach i wizyta w Muzeum. 27 lat temu nie było to jeszcze możliwe z prostej przyczyny. Do 1997 nie było ani krużganków ani budynku, w którym mieści się dzisiejsze muzeum. Niestety każdy kto zwiedzał ostatnio zamek musiał dostrzec, że zamek się sypie. Odpowiada za to wapień, z którego wybudowano mury, a który nieotynkowany szybko ulega erozji oraz fakt, że przez 24 lata brakowało pieniędzy na przerwaną w 1999 restaurację zamku.

We wrześniu udało się wreszcie pozyskać 7 mln zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na dwa projekty. Prace mają ruszyć w 2024 roku: „Zabezpieczymy większość koron murów. Bardzo wiele z nich odbudujemy, zarówno od wejścia, jak i od strony dziedzińca. Wyremontujemy również pomieszczenia, które są wewnątrz budynku bramnego. Przywrócimy taras widokowy na Sali Rycerskiej – zapowiada Marzena Brzezicka, zastępca dyrektora Muzeum Nadwiślańskiego ds. zamku w Janowcu. – Drugim projektem jest odrestaurowanie kaplicy. Przede wszystkim wróci do funkcjonowania studnia, mająca 46 metrów głębokości. Znów popłynie w niej woda, poprzez koło zamachowe umieszczone nad studnią. W kaplicy zostanie przywrócony strop, zostanie wybudowane zadaszenie, odrestaurowane zostaną również jej mury.” „To ostatnia chwila, żeby ratować większą część murów zamkowych przed całkowitym zawaliskiem – dodaje Brzezicka.” („To ostatnia chwila”. Miliony na renowację „bramy Lubelszczyzny” (radio.lublin.pl)

Zamek został zniszczony przez Szwedów w 1656 r. Odbudowany i przebudowany przez Lubomirskich (odbudową kierował Tylman z Gameren). W XIX w. niszczony przez wojska austriackie i rosyjskie. Opuszczony popadł w ruinę. W 1928 r. zakupiony przez „ostatniego polskiego romantyka” Leona Kozłowskiego, który uratował zamek przed zniszczeniem i rozpoczął jego odbudowę. Prace przerwała II wojna światowa. W 1975 r. odkupiony przez Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym. Muzeum zabezpieczyło rozpadające się ruiny i przystąpiło do restauracji zamku. Prace przerwano w 1999 r. z powodu braku funduszy (do tej pory połowa zamku jest zamknięta dla zwiedzających). W 2006 r. doraźnie ratowano przed zawaleniem odchyloną o 40 cm od pionu basztę wschodnią. W 2009 r. Jacek Serafinowicz, dyrektor Muzeum Nadwiślańskiego, któremu podlega zamek w Janowcu pisał: „Wizja trwałej ruiny, jaką jest zamek w Janowcu, nie sprawdziła się. W polskim klimacie utrzymywanie takiego stanu stwarza duże problemy i mnoży koszty. – Topi się pieniądze w kolejnym powracaniu do zabezpieczenia tych samych elementów murów. Na darmo. Chciałbym odbudować pewne elementy obiektu i poprzykrywać je nowoczesnym zadaszeniem. Na tyle neutralnym, aby nie raziło w połączeniu ze starymi murami.”