Nowy Sącz – czy kwestia odbudowy zamku wreszcie zmierza w dobrym kierunku?
Przy okazji zapowiedzi książki „Zamek Sądecki (1611-1945)” autorstwa Grzegorza Olszewskiego, zaprezentowana została nowa wizualizacja zamku na tle współczesnego miasta. Czy tak będzie wyglądał zamek po ewentualnej odbudowie? Poniżej przypominamy również poprzednie projekty/wizualizacje, które w przeszłości wzbudzały ogromne kontrowersje (o których już pisaliśmy w 2022 roku). Czy wreszcie zmierzamy w dobrym kierunku?
Przygotowanie dokumentacji, a także przeprowadzenie prac archeologicznych niezbędnych do rozpoczęcia odbudowy zamku prezydent miasta Nowy Sącz Ludomir Handzel powierzył w 2019 roku Sądeckiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A., kierowanej przez Jarosława Suwałę. „Skutkiem tego podjęte zostały szeroko zakrojone badania archeologiczne, kwerendy historyczne oraz prace planistyczne, czego efektem stały się kolejne opracowania naukowe oraz koncepcje odbudowy zamku.” (żródło: Facebook/ZamekSącz)
Więcej wizualizacji odbudowanego zamku: Zamek Sącz – Koncepcja odbudowy » Klasyczna (zameksacz.pl)
Zarys historii zamku
Zamek Królewski w Nowym Sączu powstał w połowie XIV w. za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Trzykrotnie padał ofiarą pożarów: w 1522 r., w 1611 r. (gdy został odbudowany w stylu renesansowym) oraz w 1768 r. Po I rozbiorze mieściły się w nim biura policji austriackiej. W roku 1813 w wyniku powodzi do Dunajca osunęło się zachodnie skrzydło zamkowe. W 1838 r. pozostałą część zaadaptowano na koszary wojsk austriackich. W 1846 r. mieściło się tu więzienie. Pierwsze prace renowacyjne przeprowadzono w 1905 r. W 1926 r. powstał Komitet Odbudowy Zamku. W 1938 r. na zamku otwarto muzeum. W czasie II wojny światowej zamek zamieniony został ponownie na koszary i skład amunicji. 17 stycznia 1945 r. skład amunicji został wysadzony razem z zamkiem przez żołnierzy Batalionów Chłopskich. W latach 50-tych odrestaurowano Basztę Kowalską oraz fragment murów. Pozostałe resztki zamku zachowano jako trwałą ruinę.
Zamek w Nowym Sączu na tle współczesnego miasta z okładki książki „Zamek Sądecki (1611-1945)”, autorstwa Grzegorza Olszewskiego. Więcej: Zamek Sącz – Koncepcja odbudowy » Klasyczna (zameksacz.pl)
Koncepcja wzbudziła w mieście ogromne kontrowersje i była porównywana do centrum handlowego.
Jej prezentacja miała miejsce na spotkaniu dotyczącym odbudowy zamku przy okazji wykładu prof. dr hab. inż. arch. Ewy Węcławowicz-Gyurkovich, dyrektora Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Politechniki Krakowskiej, pt. „Nowa architektura w historycznych zamkach Europy Zachodniej”.
Pani profesor mówiła wtedy, że światowe trendy w dziedzinie odbudowy i konserwacji zabytków mogą, choć nie muszą zostać zastosowane w odbudowie (rekonstrukcji) sądeckiego zamku.
„Wizualizacja Zamku Sądeckiego w stylu renesansowym na podstawie planu z 1777 r.
Wizualizacja ta przedstawia stan Zamku po przebudowie dokonanej w stylu renesansowym, przez starostów Stanisława i Sebastiana Lubomirskich po pożarze w 1611 roku.
Oczywiście wizualizacja jest współczesną grafiką, utworzoną na zlecenie Sądeckiej Agencji Rozwoju Regionalnego, w celu ukazania mieszkańcom możliwości odbudowy tego pięknego obiektu.”
Źródło: Facebook/ZamekSącz
Jej powstanie wiązało się zapewne z krytyką ahistoryczności poprzedniego projektu:
„Aby przeciwdziałać zarzutowi braku wierności historycznej proponuje się zastąpienie części elementów szklanym budulcem. Będzie to wyraz współczesnego świadectwa pokoleniowego hołdu dla poprzedników”, twierdził Jarosław Suwała prezes Agencji.
Źródło: Gotowa jest koncepcja odbudowy zamku w Nowym Sączu. Komu się ona podoba? | Nowy Sącz, zamek, odbudowa, koncepcja | Sądeczanin.info (sadeczanin.info)
