USA – czy nowe budynki federalne znów będą klasyczne?

Bardzo ciekawe wieści napływają z USA. Biały Dom przygotowuje aktualizację ”Guiding Principles of Federal Architecture”, według której, każdy nowy budynek federalny będzie musiał reprezentować typowy dla architektury USA styl klasycystyczny („the classical architectural style shall be the preferred and default style”), bądź tradycyjny dla danego regionu. Zarządzenie ma uporządkować chaos architektoniczny jaki zapanował w USA po wprowadzeniu w życie w 1962 roku zarządzenia, które dawało architektom pełną swobodę twórczą w projektowaniu budynków państwowych („Design must flow from the architectural profession to the Government and not vice versa”). Zaowocowało to powstaniem wielu ”modernistycznych” budynków uważanych dzisiaj przez jednych za innowacyjne, przez drugich za brzydkie i nieudane. Nowy dokument stwierdza, że stoją one w sprzeczności z wyznawanymi w USA wartościami (”democratic Athens” i ”republican Rome”) i krytykuje je za mało estetyczny wygląd (”little aesthetic appeal”), który zbyt często inspirowany był brutalizmem i dekonstruktywizmem.

Jeśli dokument zostanie wcielony w życie to jak twierdzi informujący o tej aktualizacji ”Architectural Record”, jej wpływ na architekturę będzie ogromny.

Artykuły m.in.: Will the White House Order New Federal Architecture To Be Classical? | 2020-02-04 | Architectural Record | New executive order could make classical architecture „the preferred and default style” for America’s public buildings | News | Archinect | Make Architecture Great Again – (thedailychrenk.com)

Wkrótce po opublikowaniu informacji o nowych wytycznych, jak można było się spodziewać, skrytykował je Amerykański Instytut Architektów. W opublikowanym na twitterze poście AIA nazwało je ”ograniczającymi wolność myśli i wyboru”. Artykuł: AIA rejects Trump’s draft order for uniform federal architecture style (archpaper.com)

Tweet AIA wkrótce sam stał się obiektem krytyki ze strony wielu użytkowników portalu, którzy odmawiają prawa wypowiadania się na temat architektury Instytutowi odpowiedzialnemu ich zdaniem za brzydotę współczesnej architektury. Wytykają oni również AIA hipokryzję: AIA National na Twitterze: „1/ The American Institute of Architects issued the following statement today: “The AIA strongly opposes uniform style mandates for federal #architecture. Architecture should be designed for the specific communities that it serves, …” / Twitter

Nowe zarządzenie może być wielką szansą dla amerykańskiej architektury klasycznej, która jako jedyna na świecie przetrwała w tej skali ”rewolucję modernistyczną”. Wśród osób zaproszonych przez prezydenta do United States Commission of Fine Arts opiniującej zarządzenie są m.in. Duncan G. Stroik, znany i wielokrotnie nagradzany architekt klasycysta czy Justin Shubow, prezes National Civic Art Society i stowarzyszenia Rebuild Penn Station. Shubow mówi wprost, że współczesna architektura jest w ogromnej swej większości porażką a jego misją jest pomoc w powrocie architektury do jej przed-modernistycznych korzeni.

Z drugiej strony aktualizacja popierana przez Trumpa dla amerykańskiego klasycyzmu może być też ”niedźwiedzią przysługą”. Jak pisze prof. J.S. Curl w swojej książce ”Making Dystopia: The Strange Rise and Survival of Architectural Barbarism” klasycyzm już raz stał się ofiarą polityki. Mimo, że wielu ojców modernizmu romansowało z faszyzmem to właśnie ich architekturę po IIWŚ promowano jako odpowiedź demokratycznego świata wobec klasycyzmu kojarzonego z architekturą państw o ustroju totalitarnym. Teraz klasycyzm może być skojarzony z Donaldem Trumpem. Już dziś projekt określany „Making Federal Buildings Beautiful Again” w silnie spolaryzowanym amerykańskim społeczeństwie budzi sprzeciw krytyków obecnej administracji prezydenta USA. Twierdzą oni, że pomysł wypływa z jego autorytarnych zapędów oraz ma zwolenników m.in. wśród białych suprematystów. Klasycyzm według niektórych jest tutaj nawet symbolem dominacji kultury białego człowieka. Nie trudno wyobrazić sobie sytuację gdy po zmianie administracji w Białym Domu, zarządzenie zostaje cofnięte a amerykański klasycyzm znajduje się na cenzurowanym.

Co warte zauważenia sam Trump, dziś zwolennik klasycyzmu, jeszcze niedawno jako deweloper, był zwolennikiem ”modernizmu”. W 1980 r. kupił on wybudowany w roku 1919 klasycyzujący Commodore Hotel na Manhattanie by następnie obedrzeć go z detalu i przykryć brązowym szkłem. ”Modernistyczna” jest również bryła Trump Tower. Pod jej budowę Trump wyburzył zbudowany w stylu art deco w roku 1929 budynek Bonwit Teller.