Nowy, tymczasowy dach na wieży w Stołpiu (woj. lubelskie)

XII-wieczna wieża w Stołpiu doczekała się nowego tymczasowego dachu. Dach pokryty modrzewiowym gontem nie tylko dobrze wpisuje się w jej estetykę, ale co najważniejsze zabezpiecza mury niszczone dotąd przez deszcze i ptaki.

Budowa dachu, zabezpieczenie otworów okiennych i konserwacja murów możliwe były dzięki władzom gminy Chełm, które przeznaczyły na remont 138 tys. zł, zaś 14 tys. zł dołożył WUOZ. Gmina, która opiekuje się wieżą od 2010 roku ma w planach jej kompleksowy remont, jednak ze względu na bardzo duże koszty, wciąż szuka źródeł finansowania tej inwestycji.

Historia

Wieża powstała najwcześniej u schyłku XII wieku i funkcjonowała prawdopodobnie do schyłku XIII wieku, choć jej wtórne wykorzystywanie mogło trwać dłużej. Dziś trudno określić fundatora wieży. Mógł to być książę halicko-wołyński Daniel, o którym latopisy ruskie informują, iż osiadłszy w Chełmie zbudował niedaleko niego wieżę oraz kamienny stołp. Oprócz militarnego, obronnego charakteru budowli, nowsze badania podkreślają także sakralny charakter zabytku. Mogła to być wieża klasztorna i gródek, gdzie przebywała wielka księżna, żona Romana Halickiego, która po śmierci męża w bitwie pod Zawichostem w 1205 roku osiadła około 1220 roku w niezidentyfikowanym miejscu, prawdopodobnie położonym w pobliżu Chełma. Przyjmuje się, że mogła ona pochodzić z Bizancjum, gdzie podobne wieże były wznoszone jako prywatne kaplice dla członków elit arystokratycznych.

Wyniki badań sugerują, iż w latach 80-tych XIII wieku obiekt uległ wtórnej militaryzacji. Powstał wówczas niewielki kompleks warowny złożony z wieży, umocnień palisadowych i wykopanej fosy. Kompleks ten uległ gwałtownemu zniszczeniu na przełomie XIII i XIV wieku lub najpóźniej około połowy XIV wieku. Zniszczenie było skutkiem pożaru, bardzo prawdopodobne, iż powiązanego z najazdem. Gródka nie odbudowano już, a wieża zaczęła stopniowo popadać w ruinę. (za: Stołpie – wieża mieszkalna – Architektura średniowiecza i starożytności (medievalheritage.eu)

Artykuły

Najstarsza budowla we wschodniej części Polski została zadaszona. Ma to pomóc przetrwać wieży kolejne lata (zdjęcia) : Lublin112.pl – Wiadomości z Lublina i regionu. Ważne informacje z kraju

Kamienny zabytek pod modrzewiowym gontem | Nowy Tydzień (nowytydzien.pl)

Wieża w Stołpiu. Uratowali najstarszy zabytek Lubelszczyzny modrzewiowym gontem – Dziennik Wschodni