Ukraina – historia kijowskiej Złotej Bramy

Na Ukrainę i Kijów wciąż skierowane są oczy całego świata. Złota Brama to jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków miasta, nam Polakom kojarzący się przede wszystkim z legendą o Szczerbcu. Nie wszyscy jednak wiedzą, że dzisiejsza Brama to obiekt w dużej mierze współczesny.

Historyczną Złotą Bramę wybudował Jarosław I Mądry w latach 1017-1024. Jej nazwa odwołuje się do Złotej Bramy Konstantynopola. W 1240 r. budynek uszkodzili Mongołowie. Przetrwała, ale w późniejszych wiekach z wolna chyliła się ku ruinie. W XVII w. istniał jeszcze jeden łuk bramny. W roku 1755 pozostałości zostały zasypane. W 1834 r. zostały one odkopane a później wyremontowane. W takiej formie Złota Brama przetrwała do naszych czasów. Z powodu opadów i warunków atmosferycznych zabytek ulegał jednak powolnemu niszczeniu, co niepokoiło naukowców. W latach 70. chcąc zabezpieczyć oryginalne pozostałości zdecydowano o odbudowie budynku i to pomimo braku dokładnej wiedzy mówiącej o wyglądzie zabytku sprzed zniszczenia. Prace zakończono w roku 1982 na 1500. rocznicę istnienia Kijowa. Po obu stronach Bramy odtworzono fragmenty obwarowań miejskich. W 2016 r. na fasadzie od strony miasta została zainstalowana dodatkowo mozaika przedstawiającą Matkę Boską Nikopea w nawiązaniu do poświadczonej w źródłach mozaiki jaka istniała w tym miejscu pierwotnie.

We wnętrzu Bramy znajduje się obecnie małe muzeum poświęcone jej historii, odbudowie jak i samemu Kijowowi. Piętro zajmuje cerkiew bramna. Z góry można oglądać panoramę miasta. Najbardziej jednak wartościowym elementem budynku są zachowane fragmenty oryginalnych murów.

Współczesną Złotą Bramę tworzą oryginalne historyczne fragmenty i dopełniające je współczesne mury. Odbudowa wzbudzała kontrowersje wśród części naukowców bowiem nie jest znana ikonografia obiektu (podobno byli i tacy, którzy żądali nawet rozebrania odbudowanej części i przywrócenia ruin do poprzedniego stanu). Budynek jest kreacją konserwatorską (tak jak częściowo Brama Warszawska w Opatowie bądź Brama Krakowska w Radomiu-gdyby powstała), która po wielu latach urosła do jednego z symboli współczesnego Kijowa. Budynek łączy przeszłość z teraźniejszością i symbolicznie spina historię dawnej Rusi Kijowskiej ze współczesną Ukrainą.